Ujęcie definicyjne subkultur oraz rys historyczny.

Za twórcę pojęcia "subkultura" uważa się Miltona Myrona Gordona. Definicja, którą podaje Wikipedia brzmi: "Subkultura -  (z łac. m.in.: sub = "pod";= "w obrębie" + kultura) – zespół zjawisk kulturowych, częściowo autonomiczny wobec kultury dominującej, jednakże nigdy niezrywający całkowicie związków z tą kulturą."

Subkultury jako zjawiska kulturowe są tworzone przez grupy zawodowe, wiekowe, hobbystyczne i inne (m.in. przez lekarzy, prawników, złodziei, polityków, nauczycieli, młodzież, uczniów, studentów, fanów danego gatunku muzycznego, itd.). Grupy takie są uznawane za grupy subkulturowe, jeśli wypracowały swoiste, realizowane w ich obrębie repertuary kulturowe (na przykład wyrażające się w odrębnościach języka, zachowań, stroju, gustów muzycznych, wierzeń czy światopoglądów).

Zauważa się, że zasięg danej subkultury może być większy niż kultury dominującej, z której dana subkultura pochodzi. (Np. subkultura danego gatunku muzyki może być obecna w cywilizacjach, w których nieobecna jest oryginalna kultura dominująca.)

Natomiast polski badacz subkultur młodzieżowych - Mirosław Pęczak mówi o trudnościach związanych z definicją subkultury. Zazwyczaj to słowo wiązano z patologią społeczną, nieprzystosowaniem, podważaniem panujących norm społecznych, z niskim uczestnictwem i jego jakością w kulturze. Już w samej etymologii słowa „subkultura” zdaje się zawierać „to, co niższe”, gorsze. Udowodnieniem tego twierdzenia może być subkultura szalikowców wywołujących burdy na stadionach, czy też swojego rodzaju subkultury narkomanów, pijaków, przestępców. Termin subkultura na początku był używany w naukach społecznych odnosząc się do grup patologicznych, które trwały w konflikcie w społeczeństwie. Czasami słowo "subkultura" było używane w stosunku do grup przestępczych oraz dewiacyjnych, czasami w stosunku do ruchów społecznych, czasami do grup odizolowanych od społeczeństwa. Mirosław Pęczak definiuje subkulturę w następujący sposób – to względnie spójna grupa społeczna pozostająca na marginesie dominujących w danym systemie tendencji życia społecznego, wyrażająca swoją odrębność poprzez zanegowanie lub podważanie utrwalonych i powszechnie akceptowanych wzorów kultury

Poszukiwanie odpowiedniej definicji subkultury w naukach społecznych jest wciąż otwarte oraz aktualne. Jednak każda subkultura, bez względu na jej specyfikę zawiera w sobie kilka elementów:

a) względnie spójna grupa społeczna, w której na gruncie wspólnych zainteresowań i dążeń, a nieraz również norm, wartości i wzorów odpowiadających członkom grupy i ich obowiązujących, wytwarzają się dość trwałe więzi między jej członkami;

b) grupa wyrażająca swoją odrębność poprzez zanegowanie całego systemu kulturowego lub niektórych jego elementów (to jest wartości stanowiących podstawę tej kultury oraz całego zespołu instytucji na nich opartych), lub też poprzez zanegowanie oraz propozycje kultury alternatywnej, które sytuują się równolegle obok kultury dominującej; 

c) grupa subkulturowa – z racji swojej odrębności pozostająca na marginesie dominujących w danym systemie tendencji życia społecznego

Kolejną osobą, która zajęła się badaniem subkultur jest Dr. Hab. Teresa Sołtysiak z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Wyróżnia następujące czynniki, które popychają młodzież do przynależności do subkultur:

– utrudnione kontakty społeczne dorastającej jednostki ze środowiskiem rówieśniczo - koleżeńskim (odtrącanie jej z różnych przyczyn, wyśmiewanie, naznaczanie) i poszukiwanie przez nią osób, które by ją akceptowały i uznawały;

- brak bądź utrudniony dostęp do działalności w organizacjach młodzieżowych, a także mało atrakcyjne lub przestarzałe dla jednostki formy działalności tych organizacji;

- bliskie kontakty z osobami należącymi do subkultur młodzieżowych, subiektywna atrakcyjność, a nawet fascynacja tymi osobami;

-  traktowanie młodzieży marginalnie, nieraz z lekceważeniem bądź bagatelizowaniem, jak też niedostrzeganie jej problemów; 

- zaburzenia więzi emocjonalnych między jednostką a członkami rodziny, subiektywne poczucie odtrącenia czy też osamotnienia dorastającej jednostki przez najbliższe i znaczące osoby; 

- brak bądź nieprawidłowa kontrola działań i poczynań dorastającej jednostki w różnych okolicznościach i sytuacjach jej życia, a zwłaszcza w kryzysowych wydarzeniach; 

– nieodpowiednie formy i sposoby spędzania czasu wolnego, np. picie alkoholu jako warunek dobrej zabawy; 

– utrudniony dostęp do dóbr kultury bądź brak przygotowania jednostki do korzystania z osiągnięć kultury masowej czy alternatywnej

To tylko kilka z wielu podanych czynników. Jednak czy subkultury są aż tak złe?

Krzysztof Złotucha wyróżnia zarówno pozytywne jak i negatywne strony subkultur.

Pozytywne:

- ma wpływ na rozwój poczucia własnej wartości, pozwala na równoległe formowanie tożsamości własnej i grupowej; - pozwala przeżyć i przeanalizować te wszystkie identyfkacje z dzieciństwa, których ujawnienie było przedtem niemożliwe; - pozwala na zmianę ukierunkowania własnej świadomości z tego, co na zewnątrz, na to, co wewnątrz grupy; - modeluje i kształtuje umiejętności potrzebne do pracy nad sobą; - pozwala na stopniowe odkrywanie siebie dla siebie isiebie dla innych, na ujawnianie efektów swojej pracy psychicznej bez obaw przed odrzuceniem; - tworzy pole do eksperymentowania z sobą i przyjmowania ról bez konieczności podejmowania zobowiązań; - pozwala wytwarzać nowe, całkowicie odmienne od dotychczasowych obrazy siebie (Zgrajewska, 2006, s. 37).

Negatywne:

- nadużywanie narkotyków i picie alkoholu, ekscesy seksualne; - popadanie w konfikt z prawem; - narażenie na niebezpieczeństwo spowodowane burzeniem wyznawanych przez ludzi wartości; - szerzenie się agresji i wandalizmu wśród młodych (Zgrajewska, 2006).

Ocena złego lub negatywnego wpływu należy do Was, być może pomogą Wam w tym kolejne posty, do których przeczytania serdecznie zapraszamy! Do zobaczenia w kolejnym poście!